Yalnız Gezerin Düşleri, Jean-Jacques Rousseau’nun son
yapıtıdır ve İtiraflar’ına eklediği son bir bölüm gibidir.(…)
Ölümünden üç aydan kısa bir süre önce yazılan ve
tümüyle Madame de Warens’in anısına ayrılan onuncu
gezi metni, tamamlanamadan kalmıştır. Yaşamının son
yıllarında toplumdan iyice uzaklaşan ve insanlardan kaçan
Rousseau, son günlerini ruhuyla konuşmaya, kendini
incelemeye, dünyanın onu içinden çekip çıkaramayacağı o
biricik tatlı dinginliğe (à la seule douceur que le mon-de ne
pût lui ôter) ayırmak istiyor; bir yandan belleğinin
zayıflamasından yakınırken, bir yandan da
anımsayabildiklerini kaleme alma sözü veriyordu. (…)
Okumayı ilginç kılan çok hoş anekdotların ve betimlerin
bulunduğu Yalnız Gezerin Düşleri üzerine kısaca bir
değerlendirme yapmak gerekirse şunları söyleyebiliriz:
Bunlar; yorgun, cesareti kırılmış, insandan ve toplumdan
kaçışın giderek hırçınlaştırdığı bir ruhun avuntularıdır.
İtiraflar’la aynı yazınsal değere ve aynı çekiciliğe sahip
oldukları da kuşkusuzdur.