Türk milliyetçiliğini Batı'daki ideolojik akımlardan farklı olarak tamamen kendine özgü
tarihsel koşullar içinde aramak gerekir. Yusuf Akçura'nın tanımlamasıyla Türk milliyetçiliği ne
Osmanlı burjuvazisi içinde gelişen Türk burjuvazisinin bir önerisi olarak ortaya çıkmış ne de
Osmanlı okullarında öğretilmiştir. Türk milliyetçiliği, Türkler hakkında bilgi içeren yabancı
eserlerden, Osmanlı Devleti içinde ve etrafında yaşayan milletlerin faaliyetinden öğrenilmiştir.
Osmanlı Devleti'nde Türk etnik grubu içinde bir burjuvazi ortaya çıkamadığı için, İttihat ve
Terakki ile birlikte kapitalizmin gelişmesinde devlet önemli bir rolü üstlenmek durumunda
kalmış ve milliyetçilik asker-sivil-aydın kadrolarda geniş bir zemin bulabilmiştir. Ve Türk
milliyetçiliği Osmanlı İmparatorluğu'nu oluşturan milletler arasında en son ortaya çıkabilmiştir.
Ali Engin Oba, Osmanlı devlet ve millet sisteminin kapsamlı bir resmini sunmakta, öncelikle iç
dinamiklere yer vermektedir. Son yüzyıla gelindiğinde ise imparatorlukta bambaşka hareketlilik
ve çözülüşler, tepki ve yankılar söz konusudur. Sırbistan, Yunanistan, Romanya, Bulgaristan ve
Arnavutluk'un bağımsızlık süreçleri, Balkan Savaşları ve Rumeli'nin kaybı, Panslavizmin Türk
aydınları üzerindeki etkisi, Turancılık akımı ve Türkoloji alanındaki ilmî gelişmeler Türk
Milliyetçiliğini hazırlayan belli başlı sebepler arasındadır. Ayrıca kitapta Akçuraoğlu Yusuf,
Ağaoğlu Ahmet, Hüseyinzade Ali Bey, İsmail Gaspıralı, Ziya Gökalp gibi bu akımın kurucu
isimleri üzerinde durulmakta, Tercüman Gazetesi, Genç Kalemler, Türk Ocakları ve Türk
Yurdu gibi dergi ve kurumlar ayrıntılı bir şekilde tahlil edilmektedir.