Totalitarizmin adaletsizliğinde hemfikir olanlar, adaletin toplumsallığı konu edilince ilk sahipleniş ya da hak ediş gibi, temelde çıkarcı ve fırsatçı niyetler taşıyan gerekçeleri ileri sürmektedirler. Hiç kuşkusuz totalitarizm, bir toplumsal adaletsizlik durumudur. Ama toplumsallık nosyonunu yitirmiş bir adaletin de, âdil mi yoksa gayr-i âdil mi olduğu şüphelidir. Oysa gerçek adalet, öncelikle şüpheye yer vermeyecek ölçüde kesin ilkelere bağlı kalmayı ve hakkaniyet ölçütünü keyfi tasarruftan sistemsel olarak uzaklaştırmayı gerektirmektedir. Bu da elbette yalnızca bir hukuk sorunu değildir.