Tekeli'nin sosyal sistemler konusunda yaptığı çalışmalardan oluşuyor. Kitabın büyük bölümünü oluşturan "Sosyal Sistemler, Sosyal Değişme ve Yerleşme Yapısı" isimli yazı, Tekeli'nin İTÜ'de verdiği doktora tezinin ana bölümünü oluşturmaktadır. Bu tezde, Talcot Parsons'un sosyal sistem kuramından yola çıkılarak, iki önemli konuda yenilik getirilmektedir.
Parsons'un statik olan kuramı, bir üst düzeyde oluşturulan bir başka sistem kuramı içine oturtularak bu kurama dinamik bir nitelik kazandırılmıştır. İkinci yenilik ise Parsons'un dört alt sistemli kuramına beşinci bir alt sistem olarak yerleşme alt sisteminin katılmasıyla Parsons'un kuramına mekânsal bir boyut kazandırılmasıdır.