Sinemada Öznellik Üretimi
Hollywood Sinemasına Felsefi Bir Bakış
M. Talha Altınkaya
Öznellik; öznel olanı, bir bütün olarak “kendilik” kavramının
bireylerdeki karşılığını, bir öznenin herhangi bir durum
karşısındaki duyumsama biçimini, şahsi fikrini, hislerini,
duygulanma tarzını, o durumu anlamlandırabilmesini,
olaylara ve kavramlara yaklaşımını, diğer öznelerle ilişki
geliştirmesini ifade eder.
Guattari tüm bunların ötesinde öznellik üretiminin
kapitalizmin en önemli üretimi olduğunu ileri sürer.
Gerçekten de kavram, kapitalizmin gelişimine paralel
olarak, özellikle de 19 yy. ile birlikte kültürel, politik,
ideolojik bazı değişimlere uğrar. Bunun bir sonucu olarak
öznellik günümüzde artık eskisi gibi aile, din gibi kurumlar
üzerinden üretilmez. Lazzarato’dan mülhem “toplumsal
makineler” için üretilen öznellikler globalleşen dünyanın da
etkisiyle artık daha çok tüketim, iletişim, sosyal medya,
sinema gibi alanlarda üretilir. Görsellik üretiminin olduğu
her alan aynı zamanda öznellik üretiminin de alanıdır.
Sinema da bu görsellik alanlarının başında gelir. Bu
kitapta, Hollywood sinemasının üretmiş olduğu anlatı
yapıları tarihsel ve biçimsel olarak incelenmiş ve bu anlatı
yapılarının "özne" ve "öznellik" üretimi kavramlarıyla
ilişkileri ele alınmıştır. Öznelliğin Hollywood sinemasındaki
anlatı stillerine göre ne tür farklılıklar gösterdiği, anlatıların
hangi unsurları aracılığıyla üretildiği, filmlerdeki yeniden
üretim süreçleri ve anlatı yapılarına göre ne tarz farklılıklar
gösterdiği tartışılmıştır.