Halkla İlişkiler Disiplininin Kurucusu ve Modern Amerikan
Propaganda Aygıtının Fikir Babası
Siyasi düşünce ve halkla ilişkiler tarihinde çığır açtığı kadar tartışmalı bir şahsiyet de olan Edward Bernays, “rıza mühendisliği”
olarak adlandırdığı kamuoyunu şekillendirme ve yönlendirme bilimsel tekniğine öncülük etmişti. Birinci Dünya Savaşı sırasında,
savaşı Amerikan halkına “Demokrasi için Dünyayı Güvenli Hâle Getirmek” şeklinde paketleyip satmak amacıyla seferber edilen
güçlü propaganda aygıtı ABD Kamu Enformasyon Komitesi’nin ayrılmaz bir parçasıydı.
Halkın demokratik ve kurumsal bağlamda yönlendirilmesinin aracı olarak propagandanın içten bir savunucusu olan Bernays, ABD
Kamu Enformasyon Komitesi’nde öğrendiği teknikleri, Walter Lipmann’ın ve dayısı Sigmund Freud’un fikirleriyle birleştirerek
uygulamıştı. 1928 yılında bomba etkisi yaratan Propaganda kitabıyla Bernays, hükûmet, siyaset, sanat, bilim ve eğitim dâhil olmak
üzere pek çok alanda kolektif aklı disiplin altına almak amacıyla propagandayı kullanmaya dönük son derece öngörülü bir vizyon
ortaya koyuyor. Bugün bu kitabı okumak, kitlelerin örgütlü manipülasyonu konusunda çağdaş hükûmetlerin ve ticari kurumların
geldiği korkunç durumu anlamaktır.
“Bernays’ın bu özgün ve pratik el kitabı, çağdaş endüstriyel kapitalist demokrasilerin en güçlü ve etkili kurumlarından bazılarına
dair çok fazla fikir veriyor.”
Noam Chomsky
“Kitlelerin örgütlü alışkanlıklarının ve görüşlerinin bilinçli ve akıllıca manipülasyonu, demokratik toplumda önemli bir unsurdur.
Toplumun bu görünmeyen mekanizmasını kendi çıkarları için kullananlar, ülkemizin gerçek egemen gücü olan görünmez hükûmeti
oluştururlar.”