Tanzimat hareketi, Batı yanlısı paşa ve öğrenciler eliyle, devletin Batı hegomanyasının etkisi altına girmesine imkân tanımıştır. Batının etkisinde kalan Yeni Osmanlılar hareketi toplum ve devletin kanun ve sistemine alternatif bir çözüm getirememiş, iktisadi ve sosyal yapıyı daha da problemli bir noktaya taşımışlardır.

Tanzimatla yapılan bazı düzenlemeler, ülke için gerekli ve faydalı olmasına rağmen, toplumun kültür ve ahlaki değerleriyle bütünleşememiş olup, Batı kaynaklı Islahat hareketleri de Osmanlı’nın sosyal yapısı, ahlaki değerleri ve bin yıllık örf ve geleneği ile uyum sağlayamamıştır. Bütün bunlara rağmen Osmanlı sosyal yapısı günümüz dünyasında hala önemli ve örnek bir medeniyet olarak varlığını muhafaza etmektedir.