Uzun vadede derin sosyal, ekonomik, kültürel ve dini hareketlerin eşit derecede derin temel nedenlerden kaynaklandığını savunan ™Pirenne Tezi,∫ günümüzde ortaçağ tarihçilerinin başvurduğu kaynaklardan biri olmayı hâlâ sürdürüyor. Bu teze dayanarak Henri Pirenne Ortaçağın Ekonomik ve Toplumsal Tarihi’nde Roma İmparatorluğunun sonundan 15. yüzyıl ortalarına dek Avrupa’da gerçekleşen ekonomik ve toplumsal evrimin akışını ve özelliklerini ayrıntılı bir şekilde inceliyor. Ticaretteki değişimleri ve şehirleşmeyi başlıklara ayırarak ayrıntılarıyla açıklıyor; toplumsal, ekonomik, kültürel ve dini hareketlerin uzun süreli sonuçlarının altında yatan nedenleri tartışıyor. Kapitalizmi hazırlayan koşullar, kent ticaretinin nasıl şekil değiştirdiği, büyük nüfus hareketleri, paranın kendi içindeki dönüşümü ve bu dönüşüme etki eden faktörleri ele alıyor. Bu kitap modern ekonomik ve toplumsal tarih yazımının başlangıcını belirleyen tüm yol gösterici fikirleri içeriyor.