21. yüzyılın önde gelen Marksist teorisyenlerinden olan A. Gramsci, çok kötü koşullar altında geçirdiği kısa yaşamı boyunca, Marksizmin genel sorunlarının ve özellikle de üstyapı kavramının -tüm epistemolojik kategorileriyle birlikte teorileştirilmesine çalışmıştır.
İlk çalışmalarında çoğunlukla gündelik politika yorumları ve tartışmalarını konu alan Gramsci, olgun dönemi diyebileceğimiz ve yaklaşık oniki yıl süren hapishane koşullarında ise, kendisine üstyapılar teorisyeni sıfatını kazandıran yapıtlarını kaleme almıştır. Kaleme almıştır denilmesi gerekir; çünkü
yazdıklarını ileride yayımlayabilme amacı ile sadece kendisine göre yazmış, ancak yaşamının hapishanede kısa sürede tamamlanmış olması ona bu imkanı tanımamıştır.
Bu çalışmada Antonio Gramsci'nin siyasal parti kuramı incelenmektedir. Gramsci'nin kuramında siyasal partiler iki farklı düzeyde ele alınmaktadır. Gramsci, bir yandan siyasal partileri liberal demokrasinin işleyişindeki ve yönetici sınıfın hegemonyasının örgütlenmesindeki konumuyla ele alırken, diğer yandan da yeni bir toplumun kuruluşuna yönelik dönüştürücü toplumsal iradenin oluşturulması sürecinde oynadıkları rollerin kuramını geliştirmişti. Bu doğrultuda, çalışmada, ilk olarak, Gramsci'nin modern liberal demokrasilerin işleyişi ve bu süreçte siyasal partilerin üstlendiği işlevlere ilişkin kuramı incelenmektedir. Çalışmanın ikinci bölümünde de, dönüştürücü toplumsal iradenin oluşturulması sürecinde siyasal partilerin örgüt ve işleyiş sorunları konusundaki görüşleri incelenmektedir. Çalışmanın son bölümünde ise, Gramsci'nin modern hükümdar metaforu ile ortaya koyduğu dönüştürücü toplumsal irade sorununu postmodern hükümdar metaforu çerçevesinde sürdüren güncel kuramsal çabalar incelenmektedir.