Cesedimi alırsın sadece, senin için
yazdığım şiir beni yaşatacak.

Osip Mandelştam'ın 1933 yılında yayımladığı Stalin Epigramı
şiiri şöyle başlıyordu: Yaşıyoruz, ama hissetmiyoruz...

Bir şiir bazen insanın hayatını değiştirebilir, hayatla kurduğu
toplumsal bağı kesebilir, onu yok oluşun karanlığında
çaresizce tek başına bırakabilir. Osip Mandelştam
Vladivostok yakınlarındaki toplama kampında hayatını
kaybedene kadar bu duyguların hepsini hissetti. Stalin,
Ahmatova, Pasternak, Şklovski ve diğerleri de yaşananlara
tanıklık etti.

Lübnan doğumlu Fransız şair Vénus Khoury-Ghata
Mandelştam'ın Son Günleri'nde o soğuk ve karanlık
gecelere hüzünlü sözcükler bırakıyor, tüm şairler için.