Çok sık kullanılan bir tümce vardır: “Havada ararken yerde buldum”. İstenene ulaşabilmek için, bazen yaşam boyu çalışmak, çabalamak vb. yetersiz olabilir. Bazen de bulunulan yerde hiçbir uğraş gerekmeden bir şekilde istenilen değere ulaşılabilir. Burada “şans” ya da başka faktörlerde söz konusu olmuş olabilir. Ancak yaşamda her canlının ortak hedefleri ve amaçları olabileceği gibi bunlar tamamen farklı hatta zıtta olabilirler. Doğal olarak bu duruma etki eden çok sayıda değişken vardır. Bir de bir veri tabanında bilgi “güncelleme” gibi, canlıların hedef ve amaçlarını “güncellemede” söz konusu olabilmektedir. Ayrıca, bu aşamadan sonra “iyilik” yapıldıktan sonra unutulması ya da çok aşırıcı derecede olumlu tepki verilmesi de söz konusudur. Her ikisi de yanlış olup, birazda iyiliği yapana ve iyilik yapılana göre de değişiklik gösterebilmektedir. Ama genelde olması gereken; “iyiliğin Tanrı/Allah, yaratılanlar ve tüm doğa için yapılması gerekliliğidir”. Bu durumda karşılık beklendiğinde o zaman dilimi içinde yaratılanlardan alınmadığında Tanrı/Allah nazarında mutlaka bir şekilde olacaktır. Bir bilgisayar programında en az bir satırdaki en az bir komut belirli bir zaman içinde kendisine yüklenen işlevi yerine getirir. Bu da programı yazana ve/veya kullanıcıya bir karşılık sunar. Aynı durum yaşamda var olan (canlıların ve cansız maddelerin tümü için) somut ve soyut her şey içinde geçerlidir. Çünkü canlıların “bildiğimiz”, cansız maddeler dediklerimizin de bilmediğimiz “farklı dünyaları” vardır. Tıpkı bilinen canlıların 4 (dört) ve belki de biraz daha fazla sayıda boyutun dışına çıkamamaları gibi…

Öğr. Gör. (Bilgisayar Yük. Müh.)
Metin Şahin