İspanya iç savaşı, Avrupa'nın faşist projeler tarafından yok edilmenin
eşiğine getiriliş sürecinin işaret fişeğidir. Muhafazakâr siyasal
anlayışın bir göstergesi olarak, düzen ve istikrar adına cumhuriyet
projesini tarumar eden tek bir generalin marifeti olarak görülemez.
Julián Casanova bu kitabında İspanya'da iç savaşa uzanan süreci
tüm ayrıntılarıyla ele alıyor. Cumhuriyet fikrini, bu fikir etrafında
örgütlenen siyasal kanatları, sınıfsal dengeleri, iktisadi durumu,
dünya konjonktürünü ayrıntılı bir şekilde sahneye yerleştiriyor. Savaş
süresince yaşananları, uluslararası tugayları, anarşist hareketin
bir ülkenin kaderini nasıl korumaya çalıştığını, sol siyaset içindeki
ayrışmaları, kilisenin gaddarlığa varan tavrını, direnişi ve ihaneti
gözlerimizin önüne seriyor.
İspanya İç Savaşı'nın Kısa Tarihi, ?tarihten niye ders alınması
gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor!
?Düzen, patria ve din atmosferi, demokrasi, Cumhuriyet ve devrim
atmosferini ayaklar altına aldı. Kısaca, Franco'nun uzun ve zalim
diktatörlüğü, İspanya'nın 20. yüzyıl tarihinin, eğer diğer Batılı
kapitalist ülkelerinkiyle karşılaştırılırsa, olağanüstü niteliğini ortaya
koyar. Bu, iki savaş arasında Avrupa'da kurulup İkinci Dünya Savaşı
sonrasına ulaşan, Portekiz'deki Salazar'ın diktatörlüğü hariç, tek
diktatörlüktü. Hitler ve Mussolini öldü, Franco bir otuz yıl daha devam
etti. Bu Avrupa iç savaşının, 1945'te sona eren bu nefret döneminin
en karanlık yanı, İspanya'da daha uzun bir süre devam edecek
olmasıydı.
JULIÁN CASANOVA