Borçlunun, borca aykırı davranması halinde alacaklı, sözleşmede kararlaştırılmış olan cezai şartın ödenmesini talep edebilecektir. Böylelikle alacaklı, sözleşmenin ihlal edilmesi halinde zararın ve borçlunun kusurunun ispat edilmesinin aranmadığı bir hukuki imkana sahip olmaktadır. Cezai şart, sadece alacaklının ortaya çıkan zararını telafi etmek amacına sahip değildir. Bunun yanı sıra en önemli işlevi, borçlunun üzerinde kanundaki yaptırımlar dışında baskı kurmak suretiyle, borcun ifasının güvence altına alınmasıdır. Keza bazı durumlarda, cezai şartın cezalandırma amacı olduğundan da söz etmek gerekir.

İş Hukuku'nda Cezai Şart başlıklı çalışmamızda, cezai şart kavramı öncelikle genel hükümler çerçevesinde ele alınmıştır. Bu çerçevede cezai şartın amacı ve hukuki niteliği ile cezai şart türlerinin yanı sıra, özellikle cezai şartın miktarı ve aşırı miktardaki cezai şartın indirilmesi konuları üzerinde durulmuştur. Daha sonra cezai şartın sıklıkla yer aldığı iş sözleşmeleri genel işlem koşulları, feshe ilişkin ilkeler ve fesih türleri bağlamında inceleme konusu yapılmıştır. Ayrıca çalışma konumuzun kapsamı gereği, toplu iş sözleşmesinde yer alan cezai şart da değerlendirilmiştir. Son olarak cezai şart kararlaştırılmasının özellik arz ettiği, iş sözleşmesi sona erdikten sonra geçerli olan rekabet yasağı ile eğitim gideri karşılığı geri ödeme klozu konuları incelenmiştir. Bu çalışma yapılırken, Yargıtay kararlarından da mümkün olduğunca yararlanılmıştır. Ayrıca çalışmamızda, yeri geldikçe İsviçre ve Alman Hukuku ile karşılaştırma da yapılmıştır.