İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi çalışmalarının üçüncü cildinde İlhan
Tekeli ve Selim İlkin, Türkiyenin savaş sonrası için yaptığı hazırlıkları
inceliyorlar. Eğitimdeki reform çalışmaları, sağlık alanında hazırlanan
10 yıllık program, tarımda yeni kurumsallaşmalar ve Çiftçiyi
Topraklandırma Yasası, sanayileşme yatırımlarının ivedileştirilmesi,
yol-su-elektrik ve liman altyapıları, çalışma rejiminin yeniden
düzenlenmesi, vergi düzenindeki değişiklikler ve çok partili rejime
geçiş hazırlıklarıyla, kapsamlı bir değişim programının hazırlıklarını;
Dünya Savaşının, dışında kalmış olsa bile, Türkiyeyi nasıl kapsamlı
bir değişime uğrattığını görüyoruz. 1950ler ve sonrasındaki büyük
modernleşme dalgasının ön hazırlıklarının geniş bir panoraması...
Türkiyenin savaş süresince savaş sonrası için yaptığı hazırlıkları
büyük ölçüde yakın geçmişindeki köktenci modernite projesi
belirleyecekti. Savaş dönemi, Türkiyenin o yıllara kadar yaptıklarının
yeterliliğinin sınanmasına olanak vermiş, ülkenin ekonomik
performansının hangi bakımlardan yetersiz, hangi bakımlardan
başarılı olabildiği açık olarak ortaya çıkmıştır. Ayrıca savaş içinde,
daha önce kullanmadığı kaynaklarını da kullanmaya başlamıştır. Daha
önce kullanamadığı hangi olanaklarını kullanabileceği konusunda yeni
kavrayışlara ulaşmıştır.
İLHAN TEKELİ- SELİM İLKİN