19 yüzyılda Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın valiliği döneminde Mısır, Osmanlı
Devleti idari sistemi içinde imtiyazlı bir statü elde etti. Mısır’ın imtiyazları
zaman içinde fermanlarla daha da genişletildi. Özellikle Hidiv İsmail Paşa
döneminde bu imtiyazlar Mısır’ın geleceğinde önemli rol oynayacak
gelişmeleri de beraberinde getirdi. Sömürgecilik yarışının hızlanmaya
başladığı dönemde Mısır, doğu-batı ticaret rotası üzerindeki konumu, Doğu
Akdeniz’de üs olabilecek limanları, pamuk mahsulü ve kazançlı imtiyazları ile
özellikle İngiltere ve Fransa için dikkat çekici bir bölge haline geldi. Mısır’a
dair Avrupalı ilgisi Hidiv İsmail Paşa’nın 16 yıllık idaresi döneminde alınan dış
borçlar ve modernleşme uğruna yapılan aşırı harcamalar ile daha da
derinleşti.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve 1878 Berlin Konferansı, Osmanlı
idarecilerinin dikkatini imparatorluğun muhafazasına yoğunlaştırdığı bir anda
Avrupalı güçleri de çıkarları yönünde hareket etmeye yönlendirdi. İngiltere
özelinde Süveyş Kanalı’nın açılmasından sonra Mısır, imparatorluk ticaret
rotasında hayatî bir konuma yerleşmişti. Bu nedenle 1876’da malî olarak iflas
eden Mısır’da yaşanan milliyetçi gelişmeler göz ardı edilemezdi.
Bu çalışmada Mısır’ın Temmuz 1882’de İngiltere tarafından “geçici” işgalinin
zamanla kalıcılığa evrilmesi, Mısır’da İngiliz dolaylı yönetiminin tesisi, Şubat
1922’de Mısır’ın tek taraflı bağımsızlığı ile Lozan Antlaşması’yla birlikte
Mısır’daki Türk hakimiyetinin sonlandırılması etraflıca ele alınmıştır. Başka bir
ifade ile Osmanlı Devleti’nin son döneminde Afrika kıtasındaki varlığının derin
ve kapsamlı olduğu tek yer olan Mısır’da Osmanlı Devleti’nin yaklaşık dört
asırlık hâkimiyetinin 40 yılı aşkın devam eden “geçici” İngiliz işgal dönemiyle
sona ermesi bu kitabın ana konusunu teşkil etmektedir.