Felsefe tarihinin konusu insan aklının cismani ve ruhani âlemin durumundan

haberdar olmak üzere çeşitli dönemlerde vuku bulan çalışmalar ve girişimlerden

ibarettir. Bu şekilde birbirini takip eden büyük görüşlerin tarihi demektir. Hakikaten

fikirler değişiyor; önce doğuyor, zayıf ve karışık bir şekilde ifade ediliyor, sonra

genişleyerek ikbal devresine erişiyorlar. Daha sonra ihtiyarlayıp kuvvetten daha

ziyade düşüyorlar ve akıbet ortadan kalkıyorlar. Esaret fikri, âlemi sayılarla izah fikri,

insanların hürriyet ve eşitliğine ait fikirler hep bu değişimlere uğramışlardır. Bu

nedenle fikirlerin bir hayatı ve bir tarihi vardır.

Mehmed Ali Ayni