Bu çalışmamızda büyük devlet (cihan devleti) olabilmenin koşullarını araştırdık. Toplumları yükselten ve gerileten başlıca etkenlerin neler olduğunu irdeledik. Ayrıca, Türk ve İslâm dünyasını ve genel olarak insanlığı yükseltmek için ne gibi çalışmalar yapılması gerektiği üzerinde durduk. İlâveten zihniyet devrimi ve yeni bir paradigma inşasının gerekli olduğunu, insanlığın yeni bir uygarlığa ihtiyaç duyduğunu açıklamaya çalıştık. Geçmişte işlenen bazı hatalar ve bunlardan çıkarılması gereken dersleri inceledik. Çünkü aynı hataların bazıları, günümüzde de işlenmeye devam etmektedir. Bunun önlenmesi gerektiğini düşünüyorum. Ayrıca, Osmanlı Devleti tecrübesinden de alınması gereken dersler olduğunu önemle ifade etmek isterim. Çünkü Osmanlı Devleti’nin bizim açımızdan çok önemli olduğunu ve bu konunun ciddiyetle araştırılması gerektiğini düşünüyorum.
Bu çalışmaya, mütevazı bir toplum felsefesi olarak da bakılabilir. Türkiye’nin, tarihinin dönüm noktalarından birinde olduğunu söylemek mümkündür. Hatta yakın bir gelecekte bir cihan devleti olma ihtimalinin kuvvetle muhtemel olduğunu da ifade edebiliriz. Bizi, bu çalışmaya sevk eden temel düşünce de budur. Kuşkusuz bu idealin gerçekleştirilebilmesi, ancak çok ciddi bir çalışma ve plânlama sonucunda mümkün olabilecektir. Önemli olan, toplum olarak bu hedefe inanmamız ve bu ülküyü gerçekleştirebilmek için maddi ve manevî potansiyelimizi harekete geçirebilmektir.
Ben, kişisel olarak, Türk milletinin bu hedefe ulaşabileceğine ve yakın bir gelecekte cihan devleti olarak tarih sahnesinde yerini alabileceğine yürekten inanıyorum.
Abdullah Aydemir