ÖNSÖZ'den

Bağlama; farklı isim, tip ve türevleriyle Asya'dan Avrupa'ya uzanan geniş bir coğrafyada hem tezeneli hem de tezenesiz (şelpe) icra edilebilmesi özelliği ile Anadolu'da çoklu bir gelişme göstermiştir. İcra tarzlarındaki bu çoklu gelişmenin yanı sıra düzen diye tabir edilen farklı akort biçimlerini bünyesinde barındırıyor olması, bu çalgıya farklı bir kimlik kazandırmıştır.

Anadolu'daki geleneksel müzik kültürü içerisinde biçimlenen bağlamanın bu özgünlüğü özellikle âşık müziği bünyesinde bulunan usta-çırak eğitimiyle günümüze kadar aktarılmış; zaman içinde kentleşme süreciyle birlikte akademik eğitim alanında da yerini almıştır.

Ancak, bağlamanın çoklu gelişim özelliğinin akademik eğitim alanında yeterince yansıtılamadığı düşüncesi, bizi böyle bir metodu hazırlamaya yönlendirmiştir. Bu bağlamda da, farklı dönemlerde bireysel gayretlerle devam ettirdiğimiz çalışmalar, 2000 yılından itibaren birleştirilerek Bağlama Metodu yazma eylemine dönüştürülmüştür.

Bağlamanın özgünlüğünü oluşturan öğelerin korunması gerektiği düşüncesi de bu birlikteliğin temel ilkesi olmuştur. Ancak burada şunu belirtmek gerekir ki bu çalgının bütün özgünlüğünü kapsamlı olarak bir kitap halinde sunmak olanaksızdır. nitekim bağlamadaki farklı icra tarzlarının yanı sıra, birçok düzen uygulamalarının varlığı ve bu düzenlerin adeta ayrı bir çalgı mantığı ile icra ediliyor olması, bu düşünceyi desteklemektedir.

Bu bilgiler ışığında; tezeneli ve tezenesiz (şelpe) icra tekniklerine en uygun düzen olduğunu düşündüğümüz Bağlama Düzeni Metodu ile yayın serisini başlatıyoruz.

Bu kitap kapsamında bağlama düzeni ile ilgili geleneksel çalışlar, yeni gelişmeler ve kişisel çalışmaların algılanmasına yönelik alıştırmalar ve ayrıca düzenin inceliklerini yansıtabilecek nitelikte seçkin bir repertuvar yer almaktadır.

Oldukça geniş bir zaman diliminde ortaya çıkan bu çalışmaya, deneyimleriyle katkı sunan sayın Yücel Paşmakçı'ya, sayın Abdi Coşkun'a ve tavsiyeleriyle çalışmaya yön veren sayın Süleyman Şenel'e teşekkür ederiz.

Bağlamadaki icra kalitesini yükseltmeyi hedefleyen bu kitabın farklı çalışmalara zemin oluşturması ve geliştirilerek sürdürülmesi temenisiyle...


Arif Sağ

1945 yılında Erzurum'da doğdu. Küçük yaşlardan itibaren bağlama çalmaya başladı. 1961 yılında İstanbul'a yerleşti ve ardından Nida Tüfekçi'nin öğrencisi oldu. 1975 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Türk Müziği Devlet Konservatuvarı'nda öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı ve 1982 yılına kadar bu kurumda eğitim verdi.
1987-1991 yılları arasında Ankara milletvekilliği yaptı ve milletvekilliği yapan ilk profesyonel müzik sanatçısı oldu. Almanya Cumhurbaşkanı'nın desteği ile 1996 yılında Köln Filarmoni Orkestrası ile birlikte konser vererek bağlamanın ve Anadolu müziğinin batıya tanıtılmasında büyük rol üstlendi. 2000 yılında ünlü İspanyol flamenko gitaristi Tomatito ile Avrupa'nın 12 farklı şehrinde konserler verdi. 2002 yılında Karadeniz Filarmoni Orkestrası ile birlikte verdiği konserler büyük ilgi gördü. 2003 yılında Marcel Khalifé ile birlikte 'Barış Konserleri' adı altında konserler verdi.
Bugüne kadar yüzlerce 45'lik plak, LP ve albümde yönetmen ve icracı olarak yer aldı. Ayrıca yorumcu/sanatçı olarak 50'ye yakın 45'lik plak ve çok sayıda solo albüm hazırladı. Bağlama icracılığının yanında kaval, kemane ve ritim enstrümanları da çalan Arif Sağ, bu enstrümanlarla ilgili ciddi çalışmalar yaptı ve bunlardan birini 'Davullar Çalınırken' adıyla müzikseverlerin beğenisine sundu.


Erdal Erzincan

1971 yılında Erzurum'da doğdu. Küçük yaşlardan itibaren yaşadığı bölgenin folklorunu gözlemlemeye başladı ve bağlamayla da o yaşlarda tanıştı.
1981 yılında İstanbul'a yerleşti ve 1985 yılında Arif Sağ Müzik Kursu'nda ders almaya başladı. 1989 yılında İ.T.Ü. Türk Müziği Devlet Konservatuvarı Temel Bilimler Bölümü'ne girdi ve aynı süreçte; 'Tezenesiz (Şelpe) Bağlama Çalma Tekniği' ile ilgili araştırmalar yaptı. Üniversitedeki bitirme çalışmasını ise; 'Parmak Vurma Tekniği'nin Bağlamadaki Uygulanışı ve Notasyonu' konu başlığı ile sundu.
1994 yılında başladığı albüm çalışmaları Töre, Garip, Gurbet Yollarında, Anadolu (enstrümantal), Al Mendil, Kervan, Giriftar (enstrümantal) şeklinde devam etti. Bu çalışmaların yanı sıra 'Türküler Sevdamız' ve 'Concerto for Bağlama' adlı projelerde yer aldı.
2004 yılında Viyana'da; Avusturya Cumhurbaşkanı Heinz Fischer'in desteğiyle Wiener Konzerthaus'ta, Russel McGregor yönetimindeki Ambassade Senfoni Orkestrası ile birlikte bir konser verdi. İranlı kemançe sanatçısı Kayhan Kalhor ile birlikte Amerika'da ve Avrupa'da konserler verdi ve ayrıca bu proje 'The Wind' adı altında ECM etiketiyle albüme dönüştürüldü.
Yine aynı dönemde kendi öğrencilerinden oluşan Bağlama Orkestrası'nı kurdu ve bu orkestrayla yurtiçinde konserler verdi.
Kendi adını taşıyan müzik kursu, Nazım Hikmet Akademisi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Tasarımı Fakültesi gibi kurumlarda eğitimci olarak çalışmıştır.