Ayasofya yüzyılları geride bırakarak çağlar devirmiş, imparatorlukları aşarak günümüze erişmiş
bir anıt eserdir. Bu bakımdan sanat dünyasının adeta kutup yıldızıdır. Uzun ömründe camiye
çevrilmiş olmasının, Osmanlı devlet yönetimindeki öneminin büyük katkısı olmuştur. İslâm
dünyasındaki öneminin yanısıra, eski bir kilise olması bakımından Hristiyan dünyasının da ilgi
odaklarındandır. Ayrıca kütüphanesi de Avrupalı bilginlerin çalışmalarına kaynaklık etmiştir.
Çalışma izni isteyenler arasında ünlü İngiliz bilgini C. Newton da vardır.
Aysofya’da kandillerin yerini kristal ve avizeler ne zaman almıştır? Ayasofya’nın paratonerle
kısa süren tanışması nasıl sonuçlanmıştır? Bu ve benzeri pek çok sorunun yanıtlarını bu çalışmada
bulabilirsiniz. Ayasofya kimi zaman Osmanlı devlet ileri gelenlerinin tartışma mekânı, kimi zaman da
taraflar arsında çarpışma alanı olmuştur. Minarelerinden saraya kurşun yağdırıldığı da olmuştur.
Mütarekede nasıl korundu? Hafız İsmail Efendi kimdir? Cuma vaazlarında hangi mesajları
vermiştir? Ayasofya’dan koparıldığı iddia edilen taşlar nasıl satılmaya çalışılmıştır? Cami olarak
savaş yıllarındaki hizmetleri neler olmuştur? Tüm bu soruların yanıtları da verilmiştir. Nihayet
Ayasofya ve çevresindeki restorasyon ve mimari çalışmalar, müzeye dönüştürülme sürecinin
ayrıntıları bu çalışmada irdelenmiştir.