Historia est magister vitae (Tarih, yaşam dersi veren bir öğretmendir); bu yapıt da aynı
görevi gerçekleştiren bir araçtır. Geçmişten ders alırız, geleceği planlayıp biçimlendiririz.
Yeryüzünün en büyük ve en uzun yaşamış imparatorluğunu ne tür kişiliklerin nasıl
yönettiğini; kişisel duygu ve düşünceleriyle, çıkarları ve yaşam biçimleriyle devlete ettikleri
iyilik ya da kötülükleri her bilim adamının, devlet adamının, kısacası meraklı okur-yazarın
bilmesi gerekir.
Bir yanda devlet ve toplumsal girişimlerde kadınlara yer verilmeyen bir çağda Mısır
devletini başarıyla yöneten, zeki ve çeşitli yeteneklerle donatılmış, kendi yönetimi altındaki
soylara kendi dillerinde seslenen çok dilli bir kraliçenin var olması, öte yanda bu kraliçenin
kendi devletinin çıkarları için Roma'da en yüksek kamu görevine gelmiş ve kendi
çıkarlarını önde tutarak devlete zarar verme pahasına birbirleriyle yarışan ve savaşan
Pompeius Magnus, Julius Caesar ve Marcus Antonius adlı üç Romalı komutanı kendine
bağlayıp avucunda oynatabilmesi ve bunlardan çocuklarının olması insanı hayrete düşüren
tarihî bir çelişkidir.
Bu yapıtta bu açılardan yalnız Marcus Antonius ve Kleopatra değil Roma toplumunun pek
çok üst düzey kişilerinden de söz edilmektedir. Dolayısı ile MÖ I. yüzyılın ikinci
yarısındaki Roma siyasi yaşamı, buna yön veren kişiler ve olaylar, Plutarkhos'un
kaleminden akıcı dille, canlı bir şekilde anlatılmıştır. Böylece tüm yapıt zevkle
okunabilecek tarihî bir roman özelliği kazanmıştır. Plutarkhos'un bu yapıtı ve batı dillerine
çevrilmiş diğer bazı yapıtları, Shakespeare gibi pek çok batılı yazara esin kaynağı olmuştur.