Arka kapak yazısı:
“İhtişamlı bir mazi” idealinin ulaştırdığı köken arayışı ve ataların “büyüleyici”
hikâyesine duyulan merak, kâh ailevî bağların tetiklediği, kâh hayatın zamanla
tesis ettiği tabii ve insanî bir temayül. Böyle bir teşvikin mahsulü olan bu kitap
okurunu, Osmanlı “âyanlar çağı”nın tipik bir Anadolu ailesi olan Ağalar’ın
ilginçhikâyesiyle buluşturuyor. Âyanlık ve derebeylik gibi Anadolu Türklüğünün
karakteristik hususiyetlerinin yanı sıra, merkezî devlet ölçeğinde çok da büyük
sayılmayacak yerel teşekkül ve ilişkiler ağını arşiv vesikaları ışığında gün
yüzüne çıkaran bu çalışma Osmanlı toplumsal tarihinin karanlıkta kalansayfalarını aralıyor.
Osmanlı döneminde Konya sancağına bağlı bir kaza olan Aladağ’da meskûn
Ağalar’ın kökleri, 1680’lerde ilmiye mensubu olduğu tahmin edilen Hacı
Mehmed-oğlu Abdülahad Efendi’ye uzanır. 18 yüzyılda Abdülahad Ağa ve Kurd
Osman kardeşler aileyi büyüterek mahallî ölçekte bir “hânedana”
dönüştürdüler. Onların nesillerinden, devletin inkıraz devrine şahit olmuş son
Ağalar’a kadar bu hânedanın yükseliş, güçleniş ve dağılış aşamaları “âyanlar
çağı”nı şaşırtıcı veçheleriyle aydınlatan ayrıntılar barındırmakta. Feodal
sayılabilecek toplumsal bağların güçlü olduğu bu Türkmen ailesinin zamanın
ruhuna boyanmış serüveni, sahanın uzmanları kadar tarih meraklılarının da
dikkatini hak ediyor.
Ağalar, Konya Aladağ’da Âyan Bir Türkmen Ailesinin Tarihi, yerel seçkinlerin
taltiften cinayete, stratejik ittifak ve servet birikiminden yargılama ve idama
uzanan inişli çıkışlı hikâyesi, Osmanlı taşrasında sosyal hayatın titizlikle
işlenmiş bir anatomisi.